"Türk Lideri, Polisin Göstericiler Üzerindeki Baskısını Savunuyor" - Bloomberg

Selcan Hacaoglu ve Benjamin Harvey 
10 Haziran 2013

Esas Makale: http://mobile.bloomberg.com/news/2013-06-09/turkey-police-clash-with-protesters-in-ankara.html

6 Haziran 2013, Göstericiler Kemal Atatürk portreleri ve Türk bayrakları ile İstanbul’da bir gösteride.

Fotoğraf: Aris Messinis/AFP Getty Images.

Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan polisin baskısını sürdürdüğü Ankara başta gelmek üzere birçok şehirde mitinglere hazırlık amacıyla yandaşlarını sokaklara döktü.

Erdoğan; Adana ve Mersin’de yaptığı konuşmalarda bankaları ve finansal spekülatörleri ülkenin içinde bulunduğu karışıklıktan ve kaos ortamından faydalanıp kar gütmeye çalıştıkları için suçladı ve daha sonra vardığı Ankara’da havalimanından ayrılırken, partisine ait otobüsün üstünden karşılamaya gelenlere seslenmesi sırasında kalabalıktan dolayı bir çok kez durmak zorunda kaldı. 31 Mayıs tarihinde polisin İstanbul Gezi Parkı’ndaki göstericilere karşı şiddete başvurmasından itibaren uluslararası protestoların konusu olan İslamci başbakanın yaptığı bu konuşmalar ve seslenişler adeta birer gövde ve güç gösterisiydi.

Erdoğan; yaptığı konuşmalar sırasında protestocuların taleplerini dinleyebileceklerini ve protestocular arasından seçilen bir temsilci ile görüşmeye hazır olduğunu dile getirdi.Ayrıca protestocuların sokaklarda kalmaya devam etmesi halinde, onlara “anlayacakları dilden cevap vereceklerini” de dile getirdi.

Erdoğan’ın otobüsü başkentte sevinç çığlıkları, bayraklar ve kalabalığın arasında ilerlerken, CNN Türk ve diğer televizyon kanallarında şehir merkezindeki Kızılay Meydanı’ndaki göstericilerin polis tarafından biber gazı ve tazyikli su müdahalesi altında kaldıklarının görüntüleri yayınlanıyordu. Bundan birkaç dakika önce Erdoğan göstericilere geri çekilmeleri konusunda ısrar etmişti.

Yaşanan bu olay polisin neredeyse 1 haftadan uzun süredir geri çekildiği İstanbul Taksim Meydanındaki göstericiler ve protestocular için adeta bir uyarı şeklindeydi. Taksim Meydanında toplanan on binlerce gösterici ise bir “başkaldırma” mitinginin ardından rock konseri ile gecelerini alanda devam ettirdiler.

Haftalarca Süren Çatışmalar

Polis ile son 3 seçimdir büyük zaferler elde eden Erdoğan’ın gittikçe artan otokratik davranışları ve politikalarını eleştiren göstericiler arasında bir haftadan uzun süren çatışmalar dahilinde en az üç gösterici ve bir polis memuru hayatını kaybetti. Türk polisi protesto ve direnişleri bastırmak amacıyla biber gazı, göz yaşartıcı gaz ve tazyikli su kullanarak uluslar arası otorite ve basın organlarının da dikkatini ve eleştirilerini üzerine çekti. Erdoğan ise yandaşlarına verdiği mesajda protestoculara gerekli cevabın sandıkta verileceğini vurguladı.Türkiye, yerel ve genel seçimler dolayısı ile gelecek sene ve başbakanlık seçimleri için 2015 yılında sandık başında olacak. (Turkiye yerel secimleri onumuzdeki sene ve genel secimleri de 2015'te gerceklesecek.)

Erdoğan, protestocuları “terörist” ve “ anarşist” olarak adlandırırken polislerin güvenliği sağlamaya yönelik çabalarını yücelterek “ benim polisim” olarak nitelendirdi. Erdoğan aynı zamanda finansal spekülatörleri de yaşanan olayları düzenledikleri konusunda suçlayarak yüksek faiz oranlarından kar ettiklerini belirtti.Yandaşlarına, paralarını devlet bankalarına yatırmalarını önererek özel bankaları da kendisine karşı oldukları dolayısıyla suçladı.

“Bize karşı bu direnişi başlatanlar bunun bedelini ağır bir şekilde ödeyecektir” şeklinde yaptığı açıklamada özel bankaları ve Türk ekonomisini baltalamak ve bu durumdan kendisine kar gütmeyi amaçlayan bir “faiz lobisi”ni hedef aldı.“Bu faiz lobisi yıllardır benim insanımın alınterini sömürdü, ve bundan böyle bunu yapamayacaklar!”

Tava ve Tencere Sesleri

Avrupa Birliği Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton dün kendi ofisinden yaptığı bir açıklamada Türkiye’deki polisin orantısız güç kullanımına yönelik iddiaların düzgün bir şekilde araştırılması ve soruşturulması gerektiğini belirtti.

İstanbul’daki protestocular Taksim Meydanı’nı barikatlarla çevirerek 31 Mayıs’ dan itibaren her gün orada toplanıyorlar. Ankara,İstanbul gibi büyük şehirlerde saat 21.00 sularında Erdoğan yönetimini evlerinden protesto eden halk tavalar ve tencereleri camlardan sarkarak birbirine vururken ıslık sesleri ile tepkilerini dile getiriyorlar.

Londra Standart Bank Plc’ nin “Gelişmekte Olan Piyasalar” Sorumlusu Tim Ash ise Erdoğan’ın finans endüstrisine yönelik konuşmaları ve üslubu dolayısıyla piyasalarda ters tepki ortaya çıkabileceğini öne sürdü.

Ash aynı zamanda mail üzerinden yaptığı bir açıklamada sunu belirtti : “Suçu bir şekilde protestolara, piyasada söz sahibi olanlara ve yabancılara atıyorlar. Borsa konusundaki komplo teorileri, son 10 yildir Erdogan'i ve AKP'yi destekleyip ona basari getiren yabanci yatirimcilari hic de sevindirmeyecek.”

Boğaz Sıkmak

Erdoğan dün yaptığı açıklamada borsadaki spekülatörlerin boğazlarının sıkılacağını belirtti. Ayrıca 2011 yılında yüzde elli oy alan Adalet ve Kalkınma Partisi’nin sağladığı Türkiye’nin ekonomik gelişmesinden huzursuz ve mutsuz olan iç ve dış güçlerin de olduğunu belirtti.

Türkiye borsası bugün saat 14.30 da yüzde 1.4 oranında geriledi ve Türk Lirası dolar karşısında yüzde 1.2 değer kaybederek 1.89’a yükseldi ve 1 yıldan uzun bir süredir görülen en yüksek kapanış değerine doğru ilerledi.

Bloomberg verilerine göre: Turkiye, gelismekte olan 21 piyasa arasinda, 2 yillik yerel para birimi borcunu en fazla faiz oraniyla odeyen 4. ulke. Iki yillik Turk “benchmark” bonolarinin borsadaki yeri, 31 Mayis'a kadar 76 puan artarak, 9 Haziran'da yuzde 6,55 oldu. Bu deger, Mayis ayinda yuzde 4,79 idi – ve rekor dusuk bir degerdi. Benchmark borsa endeksi, gecen hafta yuzde 8,9 duserek son iki yil icin bir rekora daha imza atti.

“Dik Dur !”

Erdoğan kendi yandaşlarıyla karşılaştığında kalabalıktan “Dik dur! Bu halk seninle!” ve “ Polise dokunan eller kırılsın!” şeklinde sloganlar duyuldu. Erdoğan göstericileri ve protestocuları kamu malına ve dükkanlara zarar verdikleri için suçlarken onları “çapulcular” olarak adlandırdı.

Hükümet protestoların büyüyen etkisini ortadan kaldırmak amacıyla erken seçimleri iptal etti.

Ankara’da 47 yaşındaki İbrahim Köksel AKP’ye oy verdiğini belirterek şu şekilde açıklama yaptı: “Başbakan saldırgan tavırlarıyla tansiyonu yükseltmeye devam ediyor. Biraz daha sakin olmalı. Günümüzdeki bu olaylar, onun son on yıldır verdiği huzursuzluğun bir göstergesidir.

Protestocuların şikayetleri arasında; medyanın sansürlenmesi, alkol satışları ve reklamlarına ait mevzuatın kabul edilmesi, okullardaki din derslerinin arttırılması, Taksim Gezi Parkı’na ilişkin planlar ve yok edilmesi planlanan diğer yeşil alanlar vardı.

Türk Tabipler Birliğinin dün yaptığı açıklamada 4000 den fazla insanın çatışmalar başladıktan sonra hastanelerde yaralanma sebebiyle tedavi gördüğü açıklandı.

Bu makaledeki gazeteciler ile iletişim için :

Selcan Hacaoğlu- Ankara shacaoglu@bloomberg.net

Benjamin Harvey- İstanul bharvey11@bloomberg.net

Bu makalenin editörü ile iletişim için:

Andrew J. Barden – barden@bloomberg.net