"Turk Polisi ve Protestocular Taksim Meydani'nda Karsi Karsiya" - NYTimes

12 Haziran 2013       Tim Arango, Sebnem Arsu ve Ceylan Yeginsu
Esas Makale: http://www.nytimes.com/2013/06/13/world/europe/taksim-square-protests-istanbul-turkey.html?hp&_r=1&

Taksim Meydani’nda, sali gecesini carsamba sabahina baglayan zaman diliminde kaotik bir sahne hakimdi. Polis, biber gazi ve TOMAlardan sikilan tazyikli su ile binlerce protestocuyu meydandan uzaklastirmaya calisti. Basbakan Recep Tayyip Erdogan ise ulkenin ekonomisini tehdit eden bu politik krizi kontol altinda tutmaya calisiyor.

Iki haftaya yakin suredir basbakan eylemlere karsi geliyordu, protestocularin meydandan ayrilmasini istiyor, silahli polisleri beklemede tutuyor, bu protestolarin liderleri devirmek icin yapilan Arab bahariyla yakindan uzaktan bir ilgisi olmadigini savunuyordu. Sehir merkezine atilan onca el yapimi bombalar ve biber gazlarina ragmen Basbakan Erdogan ve destekcilerinin gozardi ettigi bir sey vardi, o da direniscilerin azim, kararlilik ve direnme gucuydu.

Bir protestocu, etrafi biber gazi bulutu tarafindan kaplanmis bir haldeyken polise su sekilde bagiriyordu: “Eskiyalar, caniler! Allah sizin belanizi versin!”

Protestolar, Taksim Meydani’nda kalan son yesil alani Osmanli zamanindaki kislalar seklinde yapilacak olan bir alisveris merkezine cevirme planina karsi olarak baslamisti. Bir zamanlar Suriye cumhurbaskani Bashar al-Assad’a halkini dinlemesini ve halkla uzlasmasini ogutleyen Basbakan Erdogan, parka halki dagitmasi icin polis kuvvetleri yolladi.

Basbakan Erdogan’in uyguladigi bu yontem geri tepti ve protestolarin daha da buyumesine ve Basbakan Erdogan’in gittikce artan otoriter tavirlarina karsi insanlarin hosnutsuzluklarini dile getirmesine neden oldu. Kisa zaman icerisinde cevrecilerin bu protestosuna radikal solcular da katildi. Basbakan Erdogan, polis kuvvetlerini geri cekti ancak Taksim gunlerce Basbakan Erdogan ve partisi AK Parti’ye karsi duyulan hosnutsuzlugun merkezi olmaya devam etti.

Basbakan Erdogan pazartesi gunu, carsamba gunu konusmayi teklif etmisti ancak tekrardan direniscileri dagitmak amaciyla polis kuvvetlerini halkin uzerine yolladi. Carsamba sabahi,operasyon basariya ulasmisti.

Ilk basta, sehir merkezi bir film seti gibiydi. Protestocular tarafindan havai fisekler ve polisler tarafindan atilan ses bombalari ‘ISTANBUL BIZIM, TAKSIM BIZIM’ sloganlarini bastiriyordu.

Saatlerce, polis bir ilerliyor, bir geri cekiliyordu. Geri cekildiklerinde dinleniyor, izleyicileri birbirlerine karistiriyor, sigara iciyor ve sokak saticilarindan yiyecek aliyorlardi. Catisma, Taksim’in ara sokaklarina da yayilmisti. Kucuk catismalar, sakin aralari takip ediyordu. Bu sakin aralarda izleyiciler ve turistler kargasadan kacmak icin guvenli alanlara siginiyorlardi ve gaz cok yogun geldiginde ise ara sokaklara kaciyorlardi.

Aksam oldugunda polis kararli bir sekilde halki meydandan uzaklastirmaya calistikca catismalar daha da sertlesiyordu. Bazi protestocular polisle birebir catismaya girerken, digerleri ise bariscil sivil bir direnisten yanaydilar.

Basbakan Erdogan icin bu bastirilmis siddet 10 yil once iktidara geldiginden beri yasadigi en buyuk siyasi kriz olarak nitelendiriliyor. Ayrica toplumu siniflara ayiran ve bolen politikalarin da altini ciziyor. Basbakan Erdogan’in siyasi temeli (ki bu temel cogunlugu temsil ediyor) ekonomiyi koruyamadi kaldi ki doviz surekli dusmekte ve borclanma bedeli surekli yukselmektedir.

Arastirmacilar, Basbakan Erdogan’in bu krizi cozmek yerine, secmenleri arasindaki bolunmeyi daha da arttirdigindan endise duyuyorlar. Bu catismalar 3 kisinin olumune ve en az 4947 kisinin yaralanmasina sebep oldu.

Milliyet gazetesi kose yazari Melih Asik: “Liderler su an bu cikmazdan bir cikis yolu bulmaya calisiyor olabilirler; ancak hic toplumun yarisini diger yarisina karsi kiskirtmak bir cozum olabilir mi? Eger bu sonsuz ofke yerini sagduyuya birakmazsa, Turkiye’yi cok zor gunler bekliyor” seklinde olanlari yorumluyor.

Basbakan Erdogan, kendisini destekleyen tutucu kitleleri harekete gecirmek amaciyla bircok moral konusmasi yapti haftasonu. Basbakan Erdogan’in destekcileri onceden toplum tarafindan onem derecesi dusurulmus bir sinif tarafindan olusmustur. Basbakan Erdogan onlarin bu hassasiyetleri uzerinden destekci sayisini artirmistir.