"Türkiye’nin göstericiler karşısındaki aşırı derecedeki sert tutumu Obama’nın Başbakan Erdoğan’la olan ilişkisini zorlayabilir" - Washington Post

Associated Press, Güncelleme Tarihi: Salı, Haziran 11, 20:46

Esas Makale: http://www.washingtonpost.com/politics/turkey-protests-test-obamas-relationship-with-prime-minister-erdogan/2013/06/11/bc841fb0-d26a-11e2-9577-df9f1c3348f5_story.html

Washington – Türkiye’de hükümetin göstericilere yaptığı sert müdahale Başkan Barack Obama ile Türkiye Cumhuriyeti (ABD’nin karmaşa içindeki bölgedeki stratejik açıdan önemli bir müttefiki) Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’la olan yakın ilişkisini sınıyor.

İkinci haftasında olan gösteriler, Amerika’nın Türkiye’nin desteğini beklediği Suriye’deki şiddet, Irak’ın düzeni ve İran’ın nükleer hırsları gibi konuların gündeme geldiği Erdoğan’ın geçen ay ki Beyaz Saray görüşmelerinden sonra başladı.

İnatçı ve dediğim dedik liderliği ile bilinen Erdoğan, bu toplumsal haykırışa gösterilerin meşruluğunu sorgulayarak cevap verdi. Erdoğan, Salı günü göstericilere sabrının tükenmekte olduğunu “onlara karşı hiç toleransımız yok” diyerek dile getirdi.

Polis ve göstericiler arasındaki çatışmalar Salı günü polisin kullandığı göz yaşartıcı gaz ve TOMA’lara rağmen göstericilerin Taksim Meydanı’nı yeniden doldurması ile iyice arttı. Çevik Kuvvet’in aynı günün sabahında benzer yöntemlerle göstericileri meydandan boşaltmasına rağmen, binlercesi meydan okurcasına geri döndü.

Benzer gösteriler Türkiye’nin dört bir yanında gerçekleşmekte. Türk yetkililer 80 şehre yayılmış gösterileri durdurmaya çalışıyor.

Obama’nın 2010 yılına kadar Türkiye elçiliğini yapmış James Jeffrey ABD’li yetkililer ile yaptığı özel görüşmelerde “Erdoğan’ın ifadelerinde ürkme var” dedi.

ABD’li yetkililer Türk yetkilileri daha sabırlı olmaya davet etmişse de Beyaz Saray başbakanı doğrudan eleştiren herhangi bir resmi açıklamada bulunmadı. Ayrıca, gösteriler başladığından beri Obama ve Erdoğan arasında da herhangi bir görüşme olmadı.

Pazartesi günü Beyaz Saray sekreteri Jay Carney “Polisin aşırı şiddet kullanımı, fazla yaralı sayısı ve mülke gelen zarar konusunda ciddi endişelerimiz var ve olayların araştırılması konusundaki her çağrıyı destekliyoruz” dedi. “Tüm taraflar şiddet kullanmaktan kaçınmalı” diyerek devam etti ancak Erdoğan’dan bahsetmedi.

Uluslararası ve Stratejik Araştırmalar Merkezi (Center for Strategic and International Studies) analisti Ali Rıza “Bu ABD hükümetinin her zamanki ikilemi, bir lidere bu kadar yaklaştığınız zaman onu eleştirirken çok dikkatli oluyorsunuz” dedi.

Bu ABD’nin ABD çıkarlarını Ortadoğu’da korumayı seçen eski Mısırlı Lider Hüsnü Mübarek ile yaşadıklarının çok benzeri. ABD Mübarek’e ancak Mısır halkının 2011’de bölgede demokrasi arayışlarının doruğu Arap Baharı’nın etkisiyle devasa gösteriler yapması ile sırtını dönebildi.

Türkiye’deki duruma rağmen Erdoğan gücünden bir şey kaybediyor gibi görünmüyor. Ancak protestolar Erdoğan’ın geçmiş demokratik reformlarına sağdık kalmayacağı ve kendi dinsel görüşleriyle laikliğe karşı geleceği ile ilgili bastırılmış öfkeyi ortaya çıkardı.

Hükümet karşıtı gösteriler polisin güneş doğmadan Taksim Meydanı’ndaki ağaçların sökülmesi için barışçıl bir oturma eylemi yapan gruba müdahalesi ile başladı. O zamandan bugüne on binlerce çoğu laiklikten yana Türk, son yılların en büyük hükümet karşıtı gösterilerine katılmaya devam ediyor.